تأثیر صنعت نفت ایران بر ساختار داستان کوتاه فارسی

با توجه به قدمت صدسالۀ صنعت نفت در ایران و گسترش این صنعت در نواحی جنوب و جنوب غربی ایران از جمله در استان های بوشهر، فارس و خوزستان، خواه ناخواه با صنعتی اثرگذار در جامعه روبه رو هستیم. تقابل دو فرهنگِ غرب و شرق در این مناطق، جلوه های خود را در فرهنگ، زبان و باورها نشان داده است. حضور اولیۀ کاشفان نفت در مناطق جنوبی، نوعی تلفیقِ فرهنگی و زبانی و اثرپذیری از آن در مردمان بومی این مناطق به وجود آورد. نویسندگانی که در حیطۀ ادبیات داستانی قلم زده اند و به نوعی ادبیات اقلیمی را رواج داده اند؛ یا از مردم بومی بوده اند و یا به دلیل اشتغال در شرکت نفت تحت تأثیر این فرهنگ التقاطی قرار گرفته اند و در داستان های کوتاه خود به شکل ناخودآگاه یا خودآگاهانه از چنین توانایی هایی بهره برده اند. در این مقاله بعضی ساختارهای داستان کوتاه دهه های بیست تا پنجاه که از صنعت نفت اثر پذیرفته اند، با دقت نقد و بررسی شده است. ساختار های مورد مطالعه در این پژوهش زمینه، فضاسازی و درون مایه بوده اند و نتایج پژوهش نشان می دهد اثرات صنعت نفت به صورت زمینه های سیاسی و فرهنگی، ایجاد فضای خشم و نفرت، فضای پوچ گرایی و فضای امید و آرزو و مضامینی چون بی هدفی، شادی، مهاجرت، فقر و نداشتن امنیت شغلی در داستان های کوتاه منعکس شده است.